Co to jest OZSS?
OZSS to Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych, którego zadaniem jest sporządzenie, na zlecenie sądu, opinii w sprawach rodzinnych, opiekuńczych oraz w sprawach nieletnich. OZSS wydają opinię po uprzednim przeprowadzeniu badań i testów. Aby nie być zaskoczonym wnioskami opinii OZSS do badań takich powinno się właściwie przygotować. Opinia OZSS jest bowiem bardzo ważnym, jeśli nie kluczowym, dowodem w sprawie. Niezwykle trudno jest ją zakwestionować. W większości przypadków, może ona przesądzić o sposobie rozstrzygnięcia sprawy.
OZSS zastąpiły uprzednio działające RODK czyli Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno Konsultacyjne.
W jakich sprawach OZSS wydają opinię?
OZSS wydają opinię przede wszystkich w sprawach rodzinnych. Należy tu wskazać m.in. sprawy o rozwód, o separację, sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej i kontaktów. Badanie w OZSS dotyczy przede wszystkim tych spraw, w których rodzice nie są w stanie dojść do porozumienia w kwestiach dotyczących opieki i wychowania dzieci. Przeprowadzenie tego dowodu ma na celu ustalenie sytuacji opiekuńczo wychowawczej dziecka i relacji łączącej każdego z rodziców z dzieckiem.
Biegli badają predyspozycje rodziców oraz ich faktyczne możliwości do sprawowania opieki. Biegli OZSS mogą badać, jakie więzi emocjonalne łączą dziecko z każdym z rodziców oraz który z rodziców daje lepszą gwarancję sprawowania właściwej pieczy nad dzieckiem. Biegli z OZSS, po przeprowadzeniu badań, mogą także wskazać sądowi, jak należy ustalić kontakty z dzieckiem. Biegli mogą także ustalić, czy dziecko uwikłane jest w konflikt rodzinny, a jeśli tak, to czy jego dobro jest zagrożone. OZSS mogą także zbadać relacje i więzi między rodzeństwem (w szczególności przyrodnim).
Jak wygląda badanie w OZSS?
W sprawach, w których sąd zlecił wydanie opinii przez OZSS, strony są zobowiązane do stawienia się na badanie. Nie unikajmy badania bo to może sie skończyć przegraniem sprawy. Poddanie się badaniu jest właściwie koniecznością. O terminie badania strony są zawiadamiane listownie lub telefonicznie. Badanie w OZSS trwa zwykle kilka godzin. Jednak nie sposób z góry przewidzieć dokładny czas ich trwania. Możliwe są dodatkowe spotkania, gdy jedno spotkanie będzie niewystarczające dla wydania opinii. Dotyczy to w szczególności tych spraw, w których zakres opinii OZSS jest szeroki i konieczne jest przeprowadzenie wielu testów, rozmów, obserwacji. Czas procesu diagnostycznego w OZSS uzależnionych jest także od złożoności sprawy oraz indywidualnych potrzeb dzieci i rodziców.
Badanie w OZSS to przede wszystkim rozmowy i testy (psychologiczne, pedagogiczne), dzięki, którym biegli mogą wysnuć odpowiednie wnioski i diagnozy. To także obserwacje interakcji pomiędzy osobami badanymi i analiza akt sprawy. Ważne, aby nawiązać dobry kontakt z badanym nas specjalistą. Od niego przecież wiele zależy.
Przebieg badania w OZSS
Po przybyciu na badanie do OZSS, strony są informowane o przebiegu całego spotkania oraz o zasadach obowiązujących podczas badania. Strony pytane są także, czy wyrażają zgodę na badanie. Zazwyczaj przeprowadzana jest także wstępna rozmowa, wspólna dla obojga rodziców. Biegli rozmawiają także z dziećmi, w sposób dostosowany do ich wieku i stopnia rozwoju.
Badanie dziecka odbywa się pod nieobecność jego rodziców. Ma to na celu zapewnienie dziecku swobody. Jednak, w każdym momencie badania, dziecko lub biegły OZSS może poprosić o kontakt z rodzicem. Z punktu widzenia samego badania, jak również właściwego samopoczucia dziecka, bardzo ważne jest, aby dziecko do takiej wizyty odpowiednio przygotować. W szczególności, aby wyjaśnić dziecku cel i zasady spotkania w OZSS. Badanie dziecka polega na przeprowadzeniu z nim rozmów, na zabawie, na wykonaniu testów (stosownie do wieku), na obserwacji zachowań.
Poza badaniem dziecka, biegli przeprowadzają także wywiad i testy z każdym z rodziców. Zachowujmy się swobodnie i naturalnie. Nie śpieszmy się. Biegli obserwują nasze zachowania i reakcje. Dlatego, bardzo ważne jest pozytywne nastawienie do badania i bycie autentycznym. Badania przeprowadzają psychologowie, którzy w mig rozszyfrują brak szczerości i wszelkie udawanie.
Poza indywidualnymi rozmowami i testami diagnostycznymi, podczas całej diagnostyki jest także czas na wspólne spędzenie czasu rodziców z dziećmi. Pozwala to badającym na obserwacje zachowań, wzajemnych relacji i więzi.
Jak przygotować się do badania w OZSS?
Do badania w OZSS trzeba się dobrze przygotować. Należy także pamiętać o dobrym nastawieniu i życzliwym podejściu do badających nas biegłych. Każde nasze zachowanie będzie bowiem poddane analizie i ocenie. Jeśli będziemy wyrażać swoje niezadowolenie i atakować biegłych, to może to znaleźć wyraz w opinii oraz mieć wpływ na jej wnioski końcowe. Nie atakujmy biegłych, nie krytykujmy ich i nie podważajmy ich kompetencji. Nie dajmy się wyprowadzić z równowagi ani ponieść złym emocjom. Pozytywne nastawienie biegłych do nas jest nam potrzebne.
Na badanie do OZSS warto przynieść dotychczasowe opinie psychologiczne, posiadane zaświadczenia od terapeutów, pedagogów i psychologów szkolnych. Pomocne biegłym mogą być także pozytywne opinie ze szkoły, świadectwa szkolne, dyplomy, certyfikaty, gratulacje. Przed wizytą w OZSS warto także udać się na prywatną konsultację psychologiczną. Porozmawiać z psychologiem, jak wyglądają testy w OZSS i na czym należy się skupić.
Opinia OZSS, i co dalej?
Sąd po otrzymaniu opinii OZSS może zażądać od opiniodawczego zespołu specjalistów sądowych dodatkowych wyjaśnień, pisemnych bądź ustnych. Może także zażądać złożenia dodatkowej opinii przez ten sam lub inny opiniodawczy zespół specjalistów sądowych. Sąd może także zespół lub jednego z jej członków wezwać na rozprawę.
Czy można podważyć opinię OZSS?
Opinia OZSS, tak jak każda inna opinia biegłych, może być kwestionowana. Opinia OZSS jest składana do akt sprawy oraz doręczana stronom. Można składać do niej zarzuty oraz podejmować próby jej podważenia. Można zgłaszać do biegłych pytania, jak również wnioskować o wydanie przez biegłych opinii uzupełniającej w formie ustnej na rozprawie lub pisemnej. Jednakże, skuteczne zakwestionowanie opinii OZSS jest bardzo trudne. Wnioski oraz inne twierdzenia i oceny zawarte w opinii są dla sądu szczególnie istotne i brane pod uwagę przy orzekaniu. Doświadczenie zawodowe pokazuje, że opinia OZSS to jeden z kluczowych i najczęściej przesądzających dowodów w sprawie.
Bardzo często wnioski i twierdzenia opinii OZSS wydane w jednej sprawie, np. o rozwód, są później wykorzystywane przez strony w innych postępowaniach rodzinnych. Dlatego też, tak ważne jest, aby dobrze przygotować się do badania.
Zajrzyj też na www.rodk.pl
