Decydując się na wszczęcie postępowania o rozwód, powinniśmy mieć przemyślaną treść pozwu o rozwód oraz wiedzieć, jakie są nasze oczekiwania.
1. Przesłanki do rozwodu
Sąd orzeka rozwód, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego i nie ma widoków na pojednanie. Niewątpliwie, trwały i zupełny rozkład pożycia oznacza, że małżonkowie nie darzą się uczuciem, wygasły pomiędzy nimi więzi fizyczne (brak współżycia) oraz gospodarcze. Dawniej mówiło się, że nastąpiło rozdzielenie od stołu i łoża. Oczywiście, każdą sprawę sąd rozpoznaje indywidualnie, dlatego nie da się ogólnie powiedzieć, jak długi musi upłynąć okres czasu, by można było mówić o trwałości rozpadu pożycia. Przepisy tej kwestii nie regulują. Z pewnością jednak o trwałości mówimy, gdy upłynął już jakiś dłuższy okres czasu. Pamiętajmy także, że od momentu złożenia pozwu o rozwód do pierwszej rozprawy rozwodowej może upłynąć kilka miesięcy. A zatem, w trakcie rozpoznawania sprawy przez sąd, trwałość może być już bezsporna.
Co istotne, gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, sąd bada także, czy na skutek rozwodu nie ucierpi dobro dzieci (art. 56 §2 KRiOp.).
2. Wina w rozwodzie czy rozwód za porozumieniem stron
Przede wszystkim, składając pozew o rozwód musimy zastanowić się, czy chcemy, aby sąd orzekł, który z małżonków ponosi winę za rozpad pożycia. Sąd badając winę, wskażę, że ponosi ją jeden z małżonków lub obydwoje. Jednak, sąd nie ustala kto zawinił bardziej. Nie wskazuje także stopnia czy udziału procentowego zawinienia.
Co istotne, sąd nie będzie orzekał winy wyłącznie na zgodny wniosek stron.
Wniosek o zaniechanie orzekania o winie może być złożony także w toku postępowania. Ważne jest, by był to zgodny wniosek małżonków. Bowiem w przeciwnym razie, w braku takiego wniosku, sąd zobowiązany jest do ustalenia i wskazania w wyroku, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia.
Konsekwencje finansowe
Z pewnością, w wielu przypadkach, fakt orzeczenia o winie ma charakter przede wszystkim ambicjonalny, to jednak z takim rozstrzygnięciem mogą wiązać się konsekwencje finansowe. Przede wszystkim, mowa tu o alimentach na rzecz małżonka rozwiedzionego, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia (art. 60 KRiOp.).
3. Wspólne małoletnie dzieci
Gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o władzy rodzicielskiej i o kontaktach oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Na zgodny wniosek stron i o ile jest to zgodne z dobrem dziecka, sąd może zaniechać orzekania o kontaktach. Ma to miejsce wtedy, gdy rodzice podpiszą i przedłożą sądowi porozumienie wychowawcze o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie i przekonają sąd, że są w stanie realizować to porozumienie w sposób bezkonfliktowy.
4. Co z dzieckiem pełnoletnim?
Wspólne pełnoletnie dziecko stron nie będzie objęte wyrokiem rozwodowym. Dotyczy to także sytuacji, gdy dziecko osiągnie pełnoletniość po złożeniu pozwu. W takim przypadku, jeśli chodzi o dalszy obowiązek alimentacyjny nad dzieckiem konieczne będzie wszczęcie nowej, niezależnej sprawy przed sądem rejonowym. Stronami takiego postępowania będzie pełnoletnie dziecko jako uprawnione, i zobowiązany do obowiązku alimentacyjnego rodzic. Sprawy alimentacyjne można także uregulować polubownie przed notariuszem lub mediatorem.
5. Wniosek o zabezpieczenie
Wniosek o zabezpieczenie może być zgłoszony w pozwie o rozwód lub na późniejszym etapie postępowania. Może go złożyć każdy z małżonków, niezależnie od tego, który z nich zainicjował postępowanie rozwodowe. Zabezpieczenie powództwa to tymczasowe rozstrzygnięcie Sądu regulujące sytuacje prawną rodziny w trakcie trwania sprawy o rozwód. W ten sposób można zabezpieczyć roszczenia majątkowe i niemajątkowe, w szczególności miejsce pobytu małoletnich dzieci, kontakty z dziećmi oraz alimenty na małoletnie dzieci oraz na małżonka. Udzielenie zabezpieczenia ma na celu tymczasowe uregulowanie sytuacji prawnej i nie przesądza o rozstrzygnięciu końcowym.
Postanowienia sądu w przedmiocie zabezpieczenia podlegają zaskarżeniu. Mogą być także zmieniane i uchylane.
6. Wspólne mieszkanie i eksmisja
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, w wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga także o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. Jednak co istotne, sąd nie rozstrzyga o własności lokalu, ani też co do zasady nie dokonuje podziału majątku.
W sytuacjach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
Podział mieszkania
Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, ale wyłącznie w sytuacji, gdy drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, i o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Orzekając o wspólnym mieszkaniu sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywania władzy rodzicielskiej. W praktyce będzie to oznaczało, że mieszkanie może być przyznane małżonkowi, przy którym pozostaną dzieci.
7. Podział majątku i kredyt
Przede wszystkim należy podkreślić, że sąd rozwodowy nie zajmuje się podziałem majątku. Może jednak tego dokonać na wniosek jednego z małżonków, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy o rozwód. Jednak w praktyce sądy rozwodowe niechętnie dokonują podziału majątku. Czynią to zwykle wtedy, gdy małżonkowie złożą wspólny wniosek i bezsporny plan podziału. Niezależnie od tego, należy wiedzieć, że podział majątku oznacza podział aktywów. Sąd nie dzieli długów, ani podobnych zobowiązań. Nie rozstrzyga także w kwestiach kredytowych. Sprawy kredytowe musimy załatwiać z bankiem.
8. Nazwisko po rozwodzie
Zmiana nazwiska po rozwodzie nie wymaga zbyt dużych formalności. W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Następuje to poprzez złożenie oświadczenia o chęci powrotu do nazwiska noszonego przed ślubem przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem przez osoby przebywające za granicą.
Wniosek o zmianę nazwiska
Jednak, przede wszystkim, zmiana nazwiska następuje na wniosek. W urzędzie należy złożyć wniosek o zmianę nazwiska po rozwodzie. Do wniosku należy dołączyć wyrok rozwodowy zaopatrzony w klauzulę prawomocności (odpowiednia pieczęć sądu, nadawana wyrokowi na wniosek strony) oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej. W Urzędzie należy także okazać dowód osobisty. Dopiero złożenie kompletu dokumentów pozwoli na przyjęcie oświadczenia o zmianie nazwiska.
Jeśli upłynęły już 3 miesiące od uprawomocnienia wyroku, zmiana nazwiska nadal jest możliwa. Jednak wówczas następuje to w trybie administracyjnym.
9. Opłata od pozwu o rozwód
Na koszty postępowania rozwodowego składają się przede wszystkich opłaty sądowe oraz wynagrodzenie pełnomocnika, w przypadku jego ustanowienia.
Opłata sądowa od pozwu o rozwód wynosi 600 zł. Z pewnością, jeżeli będą składane dodatkowe wnioski to należy się liczyć z kolejnymi opłatami.
Przede wszystkim, jeżeli w toku sprawy będą składane wnioski o zabezpieczenie należy się liczyć z dodatkowymi opłatami od każdego zgłaszanego żądania.
Opłacie będzie podlegał także wniosek o podział majątku oraz o eksmisje małżonka.
Mogą pojawić się także dodatkowe koszty, tj. koszty mediacji, wywiadu kuratora czy badania OZSS.
O ostatecznych kosztach i tym, kto je ponosi oraz w jakim zakresie rozstrzyga sąd w wyroku rozwodowym.
